نقد و بررسی سریال مرد نقره ای در فرهنگ سرا

گزارشی از جلسه نقد و بررسی سریال «مرد نقره ای» در فرهنگسرای فردوس

منبع خبر : سایت سینمانگار

خلاصه مطلب : سعید نیکپور گفت: «مرد نقره ای» با نگاهی به «بینوایان» اثر ویکتور هوگو نوشته و ساخته شده است و این یک کار اقتباسی است که در همه جای دنیا هم باب است، منتهی کار با فرهنگ و خصلت این سرزمین آداپته شده است. اگر نگاه کنیم می بینیم که ژان وال ژان قهرمان «بینوایاین» شباهتهای بسیاری به هادی رادمنش دارد. هردوی این شخصیت ها در گذشته دچار گناه شده اند و تاوان آن را هم داده اند و حالا می خواهند پاک باشند، اما نگاه و فشار جامعه به آنها این اجازه را نمی دهند.

به گزارش سینمانگار، عصر روز دو شنبه یازدهم دی سی و دومین جلسه خانه فیلم فردوس واقع در فرهنگسرای فردوس با نمایش و نقد و بررسی سریال «مرد نقراه ای » برگزار گردید.

در این جلسه محمدرضا کاظم معصومی(کارگردان)، امیرحسین شریفی(تهیه کننده)، شاهرخ شریفی(آهنگساز و صداگذار)، سعید نیکپور و سارا نازپرور(بازیگران) و محمدرضا لطفی(مجری و منتقد) حضور داشتند.
 

امیرحسین شریفی: ظرفیت های بالایی در شهرستان ها وجود دارد

در ابتدای این نشست محمدرضا لطفی توضیح داد که «مرد نقره ای» مجموعه بسیار خوبی بود که احساس می کنم در موردش کم لطفی صورت گرفت و می توانست تا خیلی بیشتر از این دیده شود، چراکه فارغ از نقد و نقاط ضعف اش از بسیاری از جهات مجموعه سر زنده و پویایی بود که سازندگانش کار خود را جدی گرفته بودند و این از همان سرچشمه کار یعنی فیلمنامه و قصه مشهود بود و در کارگردانی نیز معصومی برای کار زحمت کشیده و تفکر در پشت پلان ها حاکم است. ایکاش این مجموعه در ایام ماه مبارک رمضان از یک شبکه سراسری پخش می شد و هم اکنون نیز در یک باکس و ساعت مناسب روی آنتن می رفت. چرا همان طور که گفتم «مرد نقره ای» شخصیت پردازی بسیار خوبی دارد و روان جلو می رود و با مخاطب ارتباط برقرار می کند و در انتها نیز یک پایان بندی متفاوت دارد، مضاف براینکه این مجموعه یک بدعت بسیار خوب هم پدید آورد که به آن توجه نشد و این چیزی نبود جز جدی گرفتن تولید و ساخت یک سریال در سیمای استان ها. شاید به جرات بتوان اذعان داشت که این کار اولین محصول سیمای استان ها با یک پروداکشن حرفه ای و جدی است که می تواند سرآغاز یک جریان موفق و ادامه دار باشد.

وی با این توضیح خطاب به امیر حسین شریفی پرسید: داستان پخش این سریال برای خود حکایت جالبی دارد، در ابتدا گفته شد که «مرد نقره ای» برای پخش در یکی از شبکه های سراسری در ماه رمضان تولید می شود و بعد در این ماه در شهرستان ها و شبکه دیجیتالی شما روی آنتن می رود. مدتی می گذرد و چند ماه بعد در ساعتی نه چندان خوب از شبکه سه مجددا کنداکتور می گیرد. جریان تولید این کار چه بوده است؟ و شریفی در پاسخ به این سوال گفت: در واقع استارت این کار از آنجا خورده شد که طرحی از جابر قاسمعلی نویسنده کار به دست من رسید و من با خواندن آن نسبت به ساخت اش استقبال کردم و موضوع را با کاظم معصومی درمیان گذاشتم و ایشان نیز از قصه تعریف کردند. پس از این وارد مرحله تصویب شدیم و از همان ابتدا هم تصمیم داشتم کار را در خارج از تهران به تصویر بکشم، چراکه احساس می کردم ظرفیت های بسیار بالایی در شهرستان های کشور وجود دارد که نادیده گرفته شده است و تصاویر از بس که در تهران کار شده برای مخاطب تکراری و یکنواخت گردیده. به همین جهت ابتدا قرار بود این مجموعه را در زنجان کار کنیم که متاسفانه به دلیل امکانات و مسائل دیگر کار در این شهر شکل نگرفت و از انجایی که من خود یک اصفهانی هستم به آنجا رفتم و با آنها به توافق رسیدیم و تولید را آغاز کردیم. از همان موقع هم قرار بود تا کار را به ماه مبارک رمضان برسانیم و البته مدیران تلویزیون در پخش آن کم لطفی کردند. هرچند که ما الان هم ناراضی نیستیم و طبق آماری که من از صدا و سیما گرفته ام درصد بسیار بالایی مخاطب جذب کار شده اند.

همچنین لطفی از وی پرسید در همان زمان خبری به بیرون درز پیدا کرد که شما مدعی بودید این مجموعه پر بیننده ترین سریال ماه رمضان است، ادعایی که با واکنش دیگر رقبا خصوصا عوامل «خداحافظ بچه» و منوچهر هادی روبرو گردید که عنوان کرد خیلی از مردم گیرنده دیجیتال ندارند که بخواهند این مجموعه را ببینند. آیا این صحبت شما بود؟ که شریفی گفت: بله، من این حرف را که از خودم نمی آورم. طبق اعلام نظرسنجی ها می گویم، ضمن آنکه ظاهرا دوستان فراموش کرده بودند که مجموعه از شبکه استان ها و شهرستان ها درحال پخش بود و ربطی به گیرنده دیجیتال نداشت. فکر می کنم کسی که بهترین باکس و شبکه را در اختیار داشته کار مهمی نکرده که مجموعه اش بیننده پیدا کرده است.
 

کاظم معصومی: بودجه است که کیفیت کار را رقم می زند

پس از صحبت های امیر حسین شریفی و لطفی، منتقد برنامه با این توضیح که کارنامه سینمایی و تلویزیونی کاظم معصومی حکایت از این دارد که او کارش را کاملا جدی می گیرد و برای ساخته اش ارزش قائل است. ضمن اینکه همان طور که گفتم «مرد نقره ای» اولین مجموعه ای است که در سیمای استان ها ساخته می شود و نگاه و رویکردی کاملا جدی و عواملی به شدت حرفه ای دارد که این یک اتفاق خیلی خوب است، وی از کاظم معصومی سوال کرد چه حمایتی از شخص شمای کارگردان صورت گرفت که توانستید این نگاه به شدت خوب را بر این مجموعه حاکم کنید که سیمای استان ها هم می تواند کاری با عوامل خوب و کیفیتی بالا بسازد؟ که معصومی در پاسخ گفت: من فکر می کنم کار، کار است و فرقی نمی کند که این کار در تهران ساخته شود و یا در شهرستان. چیزی که در کیفیت و سرنوشت یک اثر تاثیر مستقیم می گذارد بودجه است و همین موضوع است که باعث می شود بگوییم یک کار استانی و یا یک کار تهرانی. این یک واقعیت است که بودجه شبکه های استانی بسیار پایین است و تازه مدیران متوجه شده اند که بودجه یک سریال رقم مشخصی دارد و فرقی ندارد که کجا ساخته می شود و به همین دلیل رقم ها در حال رشد هستند. اما شما مطمئن باشید که با بودجه نازل یک شبکه استانی امکان نداشت سریالی در ابعاد مرد نقره ای از لحاظ عوامل و بازیگر ساخته می شد و من و تهیه کننده چون نیت کرده بودیم که تاجایی که می توانیم باید ثابت کنیم که در خارج از تهران هم می توان کار خوب و حرفه ای تولید کرد برای جبران کمبودهایمان دست به دامان رابطه هایمان در میان دوستان و عوامل سینمایی شدیم تا کمبودها جبران شود. اما چیز دیگری که ما را به شدت در تنگنا قرار داده بود،نه بودجه،که زمان بود.من باید این مجموعه را به ماه رمضان می رساندم و از لحظه ای استارت زدیم من برای 26 قسمت کلا سه ماه زمان پیش تولید،تولید و پس تولید داشتم و کار به گونه ای بود که به هنگام کلید تنها سعید نیکپور و چند بازیگر مربوط به استان اصفهان قطعی شده بود و بقیه در حین کار آمدند.
 

سعید نیکپور: «مرد نقره ای» یک کار اقتباسی است

در ادامه منتقد برنامه از سعید نیکپور پرسید شخصیت هادی رادمنش از ان دست کارکترهایی بود که این احتمال می رفت که در هنگام پخش به حاشیه کشیده شود و انگ های سیاسی به آن زده شود و درباره ان پیش داوری شود. همچنین شما با همین گروه سریال «خانه بی پرنده» را کار کرده بودید که در آنجا نیز ایفاگر نقشی بودید که مانند رادمنش درکار فرش بود و رگه های شباهتی داشت و ممن بود ه گفته شود سعید نیکپور به تکرار خود پرداخته است. آیا به هنگام انتخاب و قبول این نقش، این افکار در شما تردید ایجاد نکردند؟ که نیکپور در جواب گفت: خیر این تردیدهایی که شما گفتید در من وجود نداشت، اول اینکه براین باورم که اساسا هادی رادمنش تفاوت های بسیار اساسی چه از لحاظ شخصیتی و چه از لحاظ رفتاری و نگاه نویسنده با حاج عباس «خانه بی پرنده» داشت و هیچ تکراری قرار نبود صورت بگیرد، ضمن آنکه من بارها گفته ام و اینجا هم می گویم که «مرد نقره ای» با نگاهی به «بینوایان» اثر ویکتور هوگو نوشته و ساخته شده است و این یک کار اقتباسی است که در همه جای دنیا هم باب است، منتهی کار با فرهنگ و خصلت این سرزمین آداپته شده است. اگر نگاه کنیم می بینیم که ژان وال ژان قهرمان «بینوایاین» شباهتهای بسیاری به هادی رادمنش دارد. هردوی این شخصیت ها در گذشته دچار گناه شده اند و تاوان آن را هم داده اند و حالا می خواهند پاک باشند، اما نگاه و فشار جامعه به آنها این اجازه را نمی دهند. به همین جهت فکر می کنم که تردیدهای حاشیه ای چیزی نبود که مرا از بازی در این مجموعه منصرف کند.

 
سارا نازپرور: بازیگران تاتری قدر جایگاه خود را می دانند

در ادامه این نشست لطفی خطاب به  سارا نازپرور پرسید به عنوان بازیگری که از تاتر وارد مدیوم تصویر شده اید و در کنار چند نوع از بازیگران اعم از باتجربه هایی مثل سعید نیکپور و چهره های جوان شناخته شده ای مثل پوریا پورسرخ و نیماشاهرخ شاهی قرار گرفتید، «مرد نقره ای» چه تجربه ای برای شما با خود به همراه داشته است؟ که  نازپرور در پاسخ گفت: همان طور که گفتید من از تاتر وارد عرصه تصویر شدم و این سومین تجربه من با این عزیزان پس از «خانه بی پرنده» و «تب برفکی» بود که به شدت از آن راضی بودم. معمولا بازیگران تاتر به دلیل آن سختی ها و تمرین هایی که در آن عرصه پشت سر می گذارند یک تقدس خاصی برای حرفه خود قائل هستند و احترام به پیشکسوت در آن مدیوم خیلی بیشتر از توصیر است. من خود معمولا سعی می کنم در هر کاری چیز یاد بگیرم و در «مرد نقره ای» نیز نکات بسیار خوبی از سعید نیکپور فرا گرفتم و فکر می کنم بازیگری که از تاتر به عرصه تصویر قدم می گذارد خیلی خوب قدر جایگاه خود را می داند. مضاف براینکه من در این کار به شدت به نقش خانم گلستان که شخصیت مثبت داستان بود علاقه داشتم و دوست داشتم ان را به نحو احسنت ایفا کنم.

 
شاهرخ شریفی: صدا در تلویزیون به هنگام پخش هفتاد درصد افت می کند

در ادامه نشست محمد رضا لطفی مجری و منتقد برنامه از شاهرخ شریفی سوال کرد متاسانه در کشور ما آن طور که باید و شاید به مقوله صدا اهمیت داده نمی شود و صداگذاران مورد بی مهری قرار می گیرند. اکثر سازندگان و حتی منتقدان بیشتر توجه شان به تصویر است تا صدا، درحالی که مقوله صدا در همه جای دنیا جایگاهی هم تراز با تصویر دارد. از سوی دیگر وقتی پای درد و دل صداگذاران می شینیم می بینیم که به نوعی دچار بی انگیزگی هستند و می گویند هرچقدر هم که تلاش کنند در نهایت قرار است کار به شکل آنالوگ و تک باند به گوش مخاطب برسد و در خروجی زحمات ما نادیده گرفته می شود. چقدر با این نگاه موافق هستید؟ که شریفی پاسخ داد: با حرف شما کاملا موافق هستم و متاسفانه تا بوده همین بوده که مقوله صدا جدی گرفته نشود. من کارم با استودیو ضبط موسیقی و همکاری با هنرمندانی مثل محسن یگانه و محسن چاوشی آغاز کردم و بعدها به واسطه پدرم وارد عرصه صداگذاری و میکس شدم. اما می توانم بگویم با وجود تمام بی توجهی ها به مقوله صدا و افت کیفیت به هنگام پخش، بازهم صداگذاران به هنگام کار با تمام وجود مایه می گذارند و به کیفیت کار فکر می کنند. اما حرف شما هم درست است و ناخوداگاه یک دلسردی به وجود می آید، وقتی که صدا با یک افت فاحش از تلویزیون به گوش مخاطب می رسد. من به جرات حداقل در مورد کار خودمان می توانم بگویم که صدا به هنگام پخش هفتاد درصد افت کرده است و به هرحال این یک ناراحتی به وجود می آورد.

 
امیر حسین شریفی: «مرد نقره ای» پنجاه درصد یک سریال تولید شبکه سراسری بودجه داشت

پس از پاسخ شاهرخ شریفی، لطفی  خطاب به  امیرحسین شریفی پرسید: اول اینکه درمورد بودجه کار بفرمایید و بعد بگویید که آیا «مرد نقره ای» به هنگام پخش دچار سانسور شده است یاخیر؟ که وی پاسخ داد: بودجه «مرد نقره ای» دقیقا پنجاه درصد یک سریال تولیدی در شبکه های سراسری بود و ما به لطف دوستان و همراهی و کمک عزیزان این کمبودها را جبران کردیم و از همین جا از تک تک عوامل کار که واقعا همدل شده بودند نهایت تشکر را می کنم. اما در مورد سوال دوم شما باید بگویم که «مرد نقره ای» صدمین کار من بود و در طول این صد کار به جزء «آشوبگران» ساخته محمدرضا اعلامی هیچ یک از آثار من دچار سانسور نشده اند و به دلیل اینکه بنده به خطوط قرمز اشراف دارم جوری کار می کنم که زحمات گروه هدر نرود. این خیلی مهم است که شما بلد باشی به چه نحوی با جامعه و مخاطب خود حرف بزنی و صحبت کنی که ایجاد شبه نشود و جان کلام ادا شود. از همین رو باید بگویم که مرد نقره ای بدون حتی یک فریم سانسور از تلویزیون پخش گردید.

 
کاظم معصومی: در سینمای بعد از اتقلاب چیزی به نام سوپر استار وجود ندارد

در ادامه این نشست محمد رضا لطفی از کاظم معصومی درباره ترکیب بازیگران و قرار دادن سه جنس بازیگر از پیشکسوت تا چهره شناخته شده تلویزیونی و مطرح و تاتری و شهرستانی سوال کرد که معصومی در پاسخ گفت: من به هیچ وجه مرعوب نام و سوپر استار نیستم. چراکه اساسا معتقدم که ما در ایران چیزی بانام سوپراستار در سینمای بعد از انقلاب نداریم. سوپراستار تعریف خود را دارد و به این معناست که یک بازیگر بتواند بدون در نظر گرفتن قصه، درام و کارگردان مخاطب را به سینما بکشاند و فیلمهایش حداقل برای پنج سال در اوج باشد. اما چنین چیزی ما نداریم و اگر فیلم بازیگری فروش می کند و به خاطر قصه و خود کار است، نه بازیگر. چراکه همان بازیگر یک ماه بعد و حتی گاها همزمان فیلم دیگری اکران دارد و هیچ استقبالی ازش نمی شود. با این حال این معضل نامها چیزی است که گریبان ما را به شدت گرفته است و درباره ان هم باید صحبت شود. متاسفانه مدیران شبکه ها به شدت اصرار دارند که در کارها از چهره های شناخته شده و مطرح استفاده شود و حتی اگر به کار و نقش هم نمی خورند به دلیل محبوبیت شان از آنها استفاده گردد. در صورتی که من به جرات می گویم که چه در تاتر و چه در شهرستان ها استعدادهای بی نظیری داریم که به دلیل دیده نشدن از بین رفته اند هدر شده اند. من به شدت دوست دارم در کارهایم از بازیگرانی که کار تاتر کرده اند استفاده کنم، چراکه یک بازیگر تاتر بلد است که چگونه انرژی خود را در طول روز تقسیم کند و چگونه از بدن و بیان و حس خود استفاده کند. صرف نام ومحبوبیت کمکی به ارتقا کار نمی کند.

 
امیر حسین شریفی: طرف قرارداد من جابر قاسمعلی بود

در پایان جلسه لطفی خطاب به امیرحسین شریفی پرسید، جابر قاسمعلی در جایی عنوان کرده بود که فیلمنامه را به کمک فرد دیگری نوشته بود و در تیتراژ تنها نام قاسمعلی ذکر شده.علت این مسله چیست؟ که شریفی پاسخ داد: متاسفانه این معضلی است که به تازگی پیدا شده است و در مورد نویسنده ها شکل گرفته. ببینید من تهیه کننده با نویسنده قرارداد امضا می کنم و مسول و پاسخگوی کار شخص نویسنده ای است که با من طرف قرارداد است و اوست که موظف است کار را به موقع تحویل دهد و من با او طرف حساب و صحبت هستم. حال یک نویسنده که با من تهیه کننده قرارداد بسته است ممکن است برود با کمک صد نفر دیگر و با همفکر یک تیم متن را بنویسد و برای من بیاورد و ممکن هم هست که خودش به تنهایی کار را بنویسد و تحویل من دهد، در هر صورت من با فردی که قرارداد بسته ام از لحاظ حقوقی طرف هستم، مگر اینکه من با دو نویسنده و یا یک تیم قرارداد ببندم، در صورتی که حتی فیلمنامه هایی که جابر قاسمعلی به من تحویل داده است هم، هنوز موجود است و روی آن نوشته شده نویسنده جابر قاسمعلی و این خود معنایش کاملا واضح است.

این نشست در ساعت بیست و دو با تجلیل از مهمانان پایان یافت .